Pillə 2- İnfrastruktur

Bu pillə  nəqliyyat infrastrukturunun keyfiyyəti və genişləndirilməsi (yol, dəmir yolu, su və hava) və xidmət infrastrukturunu qiymətləndirir.

Daha yaxşı əlaqəli coğrafi sahələr adətən ən çox inkişaf etmiş olurlar. Yaxşı inkişaf etmiş infrastruktur nəqliyyat və daşınma xərclərini azaldır, malların və insanların hərəkətini  və məlumatların ötürülməsini həm ölkə daxilində həmdə ki,ölkə sərhədləri hüdudundan kərara  asanlaşdırır. O, həmçinin böyük sürətə və suya çıxışı təmin edir – bu iki şərt müasir iqtisadi fəaliyyət üçün zəruridir.

2.01 Yol şəbəkəsinin kefiyyəti

Ölkənin ümumi əhalisinin ən azı 15 faizini əhatə edən 10 və ya daha böyük şəhərləri birləşdirən marşrutların ortalama sürətini və düzlüyünü ölçən hesab Yol Keyfiyyət indeksi adlanır. Ölçü miqyası 0 ilə 100 (mükəmməl) arasında dəyişir. 2016

Yolların Kefiyyəti İndeksi Dünya İqtisadi Forumu tərəfindən inkişaf etdirilərək iki hissəyə ayrılır:

1. İqtisadiyyatda ümumi əhalinin ən azı 15 faizini təşkil edən, 10 və ya daha çox şəhərləri birləşdirən marşrutların orta sürətini ölçmək
2. Yolun düzlüyünü ölçmək

Marşrut xətti optimal çəkilməyib və şəhərləri ən böyük və ən kiçik şəhərlər arasında birləşdirir. Bərəni əhatə edən istənilən pər ortalama sürət hesablamasından kənarlaşdırılır. Şəhərləri marşruta daxil etməkdən identifikasiya etmək üçün ilkin olaraq, iki yönlü məsafələri ("qarğa uçur") hesablanmış və məsafə 20 km-dən az olduqda cütlükdəki ən kiçik şəhər xaric edilmişdir. Yolun düzlüyü səyahətdəki hər şəhər arasında məcmu sürüş məsafələrin səyahətdəki məcmu “qarğa uçuş” məsafələrin nisbətinə uyğunlaşır. Buraya bərə “ayağı” daxil edilmişdir. Marşrutu hesablamaq üçün Google Directions and Open Street Map APİ-lərindən istifadə edilmişdir. Şəhər əhalisi və koordinatlarının hesablanması üçün “Geonames” bazasından istifadə edilmişdir. Bu indikatordan məlumat əldə etmək üçün gcp@weforum.org elektron ünvanı ilə əlaqə saxlamaq lazımdır.

Mənbə: “Dünya İqtisadi Forumu” nun hesablamaları

 

1. 2. Yol infrastrukturunun kefiyyəti

 “Ölkənizdə yol infrastrukturunun keyfiyyəti (genişlənmə və şərait) necədir? (1 =  çox zəif-dünyanın ən aşağ; 7 =  ən yaxşı-dünyada ən yaxşılar arasında) 2017-2018-ci il üçün mövcud orta rəqəm və yaxud ən son tarix

Mənbə: Dünya İqtisadi Forumu, Rəhbərlərlə Rəy Sorğusu, Məlumat üçün hesabatın Əlavə B-nə baxın.

1. 3. Dəmiryolların sıxlığı

1 000 kvadrat kilometr əraziyə düşən dəmir yolu xəttinin kilometrlə uzunluğu. | 2016

Mənbə: Dünya Bank qrupu

1. 4. Dəmiryolu xidmətlərinin səmərəliliyi

Sorğunun sualına cavab olaraq “Sizin ölkədə dəmiryolu xidmətləri (tezlik, dəqiqlik, sürət, qiymət) nə dərəcədə səmərəli hesab edirsiniz? (1 = dünya ölkələri arasında ən pis vəziyyətdə olan 7 = dünya ölkələri arasında ən yaxşı vəziyyətdə olan) 2017-2018-ci il üçün çəkili orta və mövcud dövrü ən son göstərici üçün əldə edilə bilən

Mənbə: Dünya İqtisadiyyat Forumu, Rəhbərlərlə Rəy Sorğusu. Məlumat üçün Əlavə B-yə baxın

1. 5. Hava limanlarının əlaqəliliyi

IATA hava limanı bağlantı göstəricisini təmsil edir | 2018

Hər bir hava limanı üçün, mənzilbaşına olan mövcud oturacaqlar mənzilbaşı hava limanının tutumuna uyğun olaraq hesablanır. Hesablanmış məcmular əvvəlcə təyinatları üzrə, daha sonra isə bal üçün ölkədəki bütün hava limanları üzrə hesablanır.

Bu proses ölkədə olan bütün havalimanları üçün cəmlənilib son nəticə əldə edilir. Xammal qiymətləri hesablanmamışdan və hesaba çevrilməzdən öncə öncə kub gücünə qədər qaldırılır və konvertasiya 0-dan 100-ə aralığında olur. Əsas dəyərin loqarifmik ifadəsi 0 – 100 balları arasında dəyişməzdən öncə üçüncü dərəcədən qüvvətə yüksəldilir.

Mənbə: Beynəlxalq Hava Nəqliyyatı Assosiasiyası(BHNA)

1. 6. Hava nəqliyyatı xidmətinin səmərəliliyi

Sorğunun sualına cavab olaraq “Ölkənizdə hava nəqliyyatı xidmətləri (tezlik, dəqiqlik, sürət, qiymət) nə dərəcədə səmərəlidir? (1 = həddindən çox səmərəsiz, dünya ölkələri arasında ən pis vəziyyətdə olan 7 = ən səmərəli, dünya ölkələri arasında ən yaxşı vəziyyətdə olan) 2017-2018-ci il üçün çəkili orta və mövcud dövrü ən son göstərici üçün əldə edilə bilən

Mənbə: Dünya İqtisadi Forumu, Rəhbərlərlə Rəy Sorğusu. Məlumat üçün Əlavə B-yə baxın

1. 7. Dəniz limanlarının əlaqəliliyi

Dəniz Limanlarının Əlaqəliliyi indeksi ölkənin qlobal daşıma şəbəkələri ilə əlaqələrini qiymətləndirir. Bu indeks 2004-cü ildə ən çox bağlantılı ölkə olan və müqayisə balı 100 olan açıq miqyasda hesablanır. (Çin).| 2017

Bu indeks dəniz nəqliyyatının sektorunun 5 komponentinə əsaslanır: gəmilərin sayı, konteyner daşıma tutumu, gəminin maksimum ölçüsü, xidmətlərin sayı və ölkənin limanlarına konteyner gəmiləri yerləşdirən şirkətlərin sayını əks etdirir.

Mənbə: Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Ticarət və İnkişaf Konfransı(UNCTAD).

1. 8. Dəniz limanları xidmətlərinin səmərəlili

Sorğunun sualına cavab olaraq “Sizin ölkədə dəniz limanı xidmətini(tezlik, dəqiqlik, sürət, qiymət) nə dərəcədə səmərəli hesab edirsiniz (bərə, gəmilər) (dənizə çıxış imkanı olmayan  ölkələr üçün: dəniz liman xidmətlərindən istifadə etmək imkan)?” (1 = son dərəcə pis, dünya ölkələri arasında ən pis vəziyyətdə olan 7 = son dərəcə işlək, dünya ölkələri arasında ən yaxşı vəziyyətdə olan) 2017-2018-ci il üçün çəkili orta və mövcud dövrü ən son göstərici üçün əldə edilə bilən

Mənbə: Dünya İqtisadi Forumu, Rəhbərlərlə Rəy Sorğusu. Məlumat üçün Əlavə B-yə baxın

1. 9. Əhalinin elektrik təchizatı səviyyəsi

Əhalinin elektrik enerjisindən istifadəsi. | 2016-ci ilin qiymətləndirilməsi

Elektrik enerjisindən istifadə ev təsərrüfatının kifayət qədər elektrik enerjisindən ilkin giriş imkanlarından yararlanan lampalar, iş şəraitinin işiqlandırılması (fənər kimi), telefon kimi elementar enerji xidmətlərini işə salan əsas enerji paketlərini əhatə edir.

Mənbə:Beynəlxalq Enerji Agentliyi(BEA)

1. 10. Elektrik enerjisinin kefiyyəti

Elektrik enerjisinin ötürülməsi və ötürülmədəki itkilərinin daxili təhcizatının faizi nisbəti| 2015-ci ilin qiymətləndirilməsi

Mənbə:Beynəlxalq Enerji Agentliyi(BEA)

1. 11. Əhalinin təhlükəli içməli suya məruz qalması

Təhlükəsiz içməli suya məruz qalan əhalinin risk dərəcəsi. 2016

Bu göstərici Ümumi Təsir Dəyəri dərəcəsi (ÜTD) kimi hesabata alınmışdır: Təhlükəli içməliyə suya məruz qalmış əhalini, risk səviyyəsinin miqyasını və həmin riskin xəstəlik ağırlığına töhfəsini ölçür. Göstərici “0” qiymətini əhali riski mövcud olmayanda, lakin “1” dəyərini isə əhali riski ən yüksək göstəricidə olanda alır.

Mənbə: Sağlamlıq Ölçmə və Qiymətləndirmə İnstitutu(İHME)

 

2.12  Su təchizatının etibarlılığı

Sorğu sualına cavab olaraq “Ölkənizdə su təchizatının nə dərəcədə etibarlı hesab edirsiniz? (fasiləsizliyin mövcudluğu, axın kütləsi)?” (1 = kəskin etibarsızdır, 7 = kəskin etibarlıdır)| 2017-2018-ci il üçün çəkili orta və mövcud dövrü ən son göstərici üçün əldə edilə bilən

Mənbə: Dünya İqtisadi Forumu, Rəhbərlərlə Rəy Sorğusu, məlumat üçün hesabatda Əlavə B-yə baxın